Tradycyjny kocioł gazowy wykorzystuje do ogrzewania gaz ziemny, którego spalanie wydziela energię. Jego sprawność wynosi ok. 95%. Kocioł kondensacyjny do ogrzewania pomieszczeń oraz wody użytkowej także potrzebuje gazu. Jednak jest w stanie uzyskać sprawność na poziomie nawet 109%. Jak to się dzieje, że można z niego uzyskać więcej energii, niż zostanie wprowadzone?
Nowoczesne kotły gazowe to urządzenia niemal bezobsługowe, ekonomiczne i ekologiczne. Umożliwiają zaprogramowanie ich pracy w taki sposób, aby temperatura w pomieszczeniach była komfortowa przez całą dobę, 7 dni w tygodniu. W przeciwieństwie do kotłów węglowych, pozwalają na zachowanie czystości w pomieszczeniach. Mogą być więc montowane nie tylko w piwnicach, czy kotłowniach ale też w łazience albo kuchni, jeśli tylko spełniają ustawowe normy (np. muszą mieć zamkniętą komorę spalania).
Ponadto kotły gazowe charakteryzują się dużą sprawnością. Tym terminem określany jest stosunek energii wprowadzonej do kotła pod postacią gazu, do energii cieplnej, która jest wytwarzana w procesie jego spalania. Sprawność w kotłach gazowych tradycyjnych wynosi ok. 95%, w kotłach kondensacyjnych nawet 109%. Dla porównania – dobrze dobrany zasypowy kocioł na węgiel daje sprawność na poziomie ok. 50%. W czym więc tkwi sekret kotłów kondensacyjnych?
Jak działa kocioł gazowy?
Kocioł gazowy, czy to tradycyjny, czy kondensacyjny, to urządzenie służące do ogrzewania wody w instalacji centralnego ogrzewania (CO) oraz – w przypadku kotłów dwufunkcyjnych – wody użytkowej (CWU). Aby wytworzyć energię potrzebną do ogrzania wody, do kotła musi być doprowadzone paliwo – gaz ziemny. Następnie zapłon generuje iskrę, a ta zapala dostarczoną mieszaninę gazu i powietrza. Proces spalania następuje wewnątrz komory spalania. W przypadku tradycyjnych kotłów gazowych, komora może być otwarta lub zamknięta. W przypadku kotłów kondensacyjnych, komora zawsze jest zamknięta. Ciepło uwalniane w procesie spalania jest przekazywane do wody, która przepływa przez wymiennik ciepła. Za obieg wody zarówno w instalacji CO jak i CWU odpowiada pompa obiegowa.
W tradycyjnym kotle gazowym spaliny są odprowadzane do przewodów spalinowych. Czyli do komina przez który wypuszczane są także resztki ciepła.
Kocioł kondensacyjny. Zasada działania
To właśnie odprowadzanie spalin w największym stopniu odróżnia kocioł gazowy kondensacyjny od tradycyjnego. W kotle kondensacyjnym pochodzące z nich ciepło nie marnuje się, ale jest ponownie wykorzystywane. Dzieje się tak na skutek skroplenia pary wodnej zawartej w spalinach. Pozostałością po procesie podgrzewania wody w instalacji, jest bowiem nie tylko dwutlenek węgla, ale też gorąca para wodna. W kotłach kondensacyjnych specjalna konstrukcja wymiennika ciepła, nazywanego również modułem kondensacyjnym, jest przystosowana do tego, aby ją schładzać. Na skutek kondensacji wytwarzana jest energia, która może być wykorzystana do ogrzania wody w instalacji CO albo CWU.
Różnice między kotłem gazowym kondensacyjnym i tradycyjnym
Zasadnicza różnica między kotłem kondensacyjnym a tradycyjnym to odzyskiwanie ciepła ze spalin. Co to jednak oznacza w praktyce? Co jeszcze odróżnia te dwa urządzenia?
- Wykorzystując tę samą ilość paliwa na wejściu, kocioł kondensacyjny jest w stanie wytworzyć więcej energii potrzebnej do ogrzewania pomieszczeń i wody użytkowej. Sprawność kotłów kondensacyjnych oscyluje na poziomie ponad 100% (zwykle na poziomie 108-109%), sprawność kotłów tradycyjnych ok. 95%. Kotły kondensacyjne są więc wydajniejsze i bardziej ekonomiczne.
- Materiały użyte do produkcji kotłów kondensacyjnych muszą być odporne na działanie kwasów, ponieważ woda skroplona ze spalin może posiadać odczyn kwaśny. Wpływa to na cenę kotła, ale też na jego większą trwałość i dłuższą żywotność.
- Komora spalania w kotłach kondensacyjnych jest zawsze zamknięta, co przekłada się na większe bezpieczeństwo niż w przypadku kotła tradycyjnego z otwartą komorą w której powietrze do spalania paliwa jest pobierane z pomieszczenia. Przy zamkniętej komorze spalania konieczne jest doprowadzenie z zewnątrz budynku rury powietrznej do kotł
- Kocioł kondensacyjny można połączyć z pompą ciepła tworząc hybrydowy system grzewczy umożliwiający wybór najbardziej optymalnego źródła ciepła w danym momencie.
Rodzaje kotłów kondensacyjnych
Wśród kotłów gazowych kondensacyjnych można wskazać kotły jednofunkcyjne i dwufunkcyjne.
Kotły jednofunkcyjne ogrzewają wodę w instalacji centralnego ogrzewania: w grzejnikach i/albo ogrzewaniu podłogowym. Aby taki kocioł podgrzewał wodę użytkową potrzebne jest dodatkowe urządzenie – zasobnik.
Kotły gazowe dwufunkcyjne nie potrzebują żadnego dodatkowego urządzenia, aby podgrzewać wodę zarówno na potrzeby instalacji grzewczej, jak i wody użytkowej.
Kotły kondensacyjne są dostępne w wersjach stojących i wiszących. Zwykle do powieszenia na ścianie przeznaczone są kotły przepływowe o mniejszych gabarytach, natomiast kotły z zasobnikami od ponad 100 do nawet 1000 litrów dostępne są tylko w wersjach stojących. Rozmiarami przypominają lodówki więc zawieszenie ich nie jest możliwe.
Dofinansowanie do kotłów kondensacyjnych
Warto mieć na uwadze, że do kotłów gazowych kondensacyjnych można otrzymać dofinansowanie z programu Czyste Powietrze. Co więcej, w wersji programu obowiązującej w 2023 r. poziom dofinansowania jest wyższy, niż we wcześniejszych latach. Aktualnie może on wynieść od 6,1 tys. zł do 15,3 tys. zł czyli od 40 do 100% faktycznych poniesionych kosztów w zależności od poziomu dofinansowania.
Kotły Immergas spełniają normy ujęte w programie Czyste Powietrze i można otrzymać na nie dofinansowanie.
