Inwestycja w pompę ciepła wymaga rozwagi. Po stronie zalet tej technologii są m.in. niskie koszty eksploatacyjne, wydajność czy ekologiczny charakter. Jednak czy takie urządzenie to dobry wybór dla każdego — także starego — budynku? Czy warto je instalować, nie mając fotowoltaiki? Sprawdzamy więc, jak to jest z opłacalnością pompy ciepła. Weźmiemy pod lupę aspekty finansowe, technologiczne oraz ekologiczne, aby pomóc w podjęciu świadomej decyzji.
Co mają ze sobą wspólnego pompy ciepła, leki na odchudzanie, cziplety i sztuczna inteligencja? Wspólnie z sześcioma innymi technologiami znalazły się na opublikowanej przez MIT Technology Review liście 10 najbardziej przełomowych technologii 2024 roku, które mają potencjał, aby odmienić świat w najbliższych latach. Jedna z najbardziej prestiżowych uczelni na świecie — Massachusetts Institute of Technology — przygotowuje analogiczne zestawienie już od niemal ćwierć wieku.
Swoją decyzję naukowcy z amerykańskiej uczelni argumentują następująco: „Pompy ciepła to urządzenia elektryczne, które mogą zarówno chłodzić, jak i ogrzewać budynki, a ich szersze zastosowanie może znacznie zmniejszyć emisję. Ich sprzedaż na całym świecie wzrosła, w USA po raz pierwszy przewyższając sprzedaż pieców gazowych. Nowe typy pomp ciepła, które działają w wyższych temperaturach, mogą również pomóc w dekarbonizacji przemysłu”.
Obecność pomp ciepła w tak renomowanym zestawieniu świadczy o tym, że ich popularność to nie tylko chwilowa moda. Szczególnie w kontekście rosnących cen energii i dążenia do ekologicznych rozwiązań, niebawem może okazać się, że pompa ciepła to konieczność. A oto siedem argumentów za tym, czemu warto zainwestować w tę technologię.
Pompa ciepła a efektywność energetyczna
Domeną pomp ciepła jest wysoka efektywność energetyczna. Urządzenia tego typu potrafią wygenerować więcej energii cieplnej niż energia elektryczna, którą zużywają. W ocenie jak ekonomiczna i ekologiczna jest pompa ciepła, pomaga współczynnik COP (ang. Coefficient of Performance). Informuje on o proporcji ilości energii cieplnej produkowanej przez pompę ciepła do ilości energii elektrycznej, której urządzenie potrzebowało do jej wytworzenia. Im wyższy współczynnik COP, tym wydajniejsza jest pompa ciepła.
Dla przykładu, hybrydowa pompa ciepła Immergas MAGIS COMBO 9 V2 charakteryzuje się współczynnikiem COP w warunkach A7/W35 na poziomie 4,81. Oznacza to, że dla każdego 1 kWh zużytej energii elektrycznej, pompa ciepła generuje 4,81 kWh energii cieplnej.
Niskie koszty eksploatacyjne
Ogromną zaletą pomp ciepła jest to, że po zainwestowaniu w instalację urządzenia, nie trzeba w kolejnych sezonach grzewczych martwić się o podwyżki cen węgla czy oleju opałowego. Po prostu nie trzeba ich kupować, bo pompa do ogrzewania budynku wykorzystuje odnawialne źródła energii jak powietrze, woda czy ciepło z gruntu. Jedyny regularny koszt, jaki trzeba ponosić, to koszt corocznych przeglądów. Jest on jednak porównywalny do kosztów przeglądów np. kotłów gazowych.
Jak wspomniano wyżej, także koszt energii elektrycznej potrzebnej do zasilenia urządzenia jest znacznie niższy, niż innych urządzeń grzewczych. Jak wynika z raportu przygotowanego przez Stowarzyszenie Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła[1], koszt ogrzewania budynku o powierzchni 150 m2 oraz przygotowywania ciepłej wody użytkowej (c.w.u.) dla czterech osób w IV kwartale 2023 r. wynosi ponad 18 tys. zł, jeśli korzysta się z kotła elektrycznego. Kocioł kondensacyjny pozwala obniżyć ów koszt o połowę, ale największe korzyści przynoszą pompy ciepła. Pompa ciepła typu powietrze/woda połączona z ogrzewaniem podłogowym i instalacją PV obniża koszty do niespełna 2,5 tys. zł rocznie.
[1] Źródło online: https://portpc.pl/kalkulator-koszty-ogrzewania-budynku/, dostęp: 15 stycznia 2024 r.
Długa żywotność pomp ciepła
Kilkunastoletnia żywotność pomp ciepła przekłada się na długofalowe oszczędności. Pomocne będą w tym regularne przeglądy oraz zabezpieczenie pompy ciepła (szczególnie typu monoblok) na zimę. Ochronę instalacji centralnego ogrzewania przed kamieniem oraz innego rodzaju zanieczyszczeniami zapewni też zmiękczacz wody Immersoft oraz filtr magnetyczny CleanWater.
Pompy ciepła — chłodzą, grzeją, przygotowują c.w.u.
Mocną stroną pomp ciepła jest ich wszechstronność. Najczęściej są one używane do efektywnego ogrzewania domów. I to nawet w bardzo niskich temperaturach — pompy ciepła Immergas pozwalają na pracę do temperatury zewnętrznej -25°C. W połączeniu z klimakonwektorem mogą też pełnić funkcję klimatyzatora i chłodzić pomieszczenia. Ponadto pompa ciepła wyposażona w zasobnik wody ma możliwość przygotowywania c.w.u.
Wszechstronność pomp ciepła to także możliwość współpracy zarówno z ogrzewaniem podłogowym, jak i grzejnikami. Urządzenie odpowiednio dobrane do zapotrzebowania na ciepło sprawdzi się zarówno w nowych budynkach, jak i tych starszych.
Pompy ciepła, czyli ekologiczne ogrzewanie
Pompy ciepła emitują mniej dwutlenku węgla niż tradycyjne systemy ogrzewania, co czyni je bardziej przyjaznymi dla środowiska oraz dla zdrowia. Jest to szczególnie ważne w kontekście walki ze zmianami klimatycznymi. Jak wskazano w raporcie Międzynarodowej Agencji Energetycznej MAE (IEA) „The Future of Heat Pumps”, pompy ciepła mają potencjał zmniejszenia globalnej emisji dwutlenku węgla o co najmniej 500 mln ton w 2030 r. Taki wynik to równowartość aktualnej rocznej emisji CO2 ze wszystkich samochodów w Europie[1].
[1] Źródło online: https://portpc.pl/najnowszy-raport-iea-globalny-kryzys-energetyczny-powoduje-gwaltowny-wzrost-popularnosci-pomp-ciepla/, dostęp: 15 stycznia 2024 r.
Dotacje na pompy ciepła
Koszt zakupu i instalacji pompy ciepła można znacząco obniżyć, korzystając z rządowych albo wojewódzkich bądź miejskich programów wsparcia. Wśród najpopularniejszych należy wymienić „Moje Ciepło”, „Czyste Powietrze” oraz „Mój Prąd 5.0”. Wybrane programy dają możliwość dotacji nawet na 100 proc. inwestycji, inne pozwalają na jej prefinansowanie (pieniądze można otrzymać jeszcze przed rozpoczęciem inwestycji).
Kiedy pompa ciepła się nie opłaca?
Aby pompa ciepła była skutecznym i opłacalnym rozwiązaniem, należy wziąć pod uwagę wiele czynników. Wśród nich m.in. zapotrzebowanie budynku na ciepło, ocenę dostępności źródła ciepła, analizę kosztów inwestycji, określenie preferowanego rodzaju pompy ciepła itd.
Warto również rozważyć różne dostępne opcje, jak choćby montaż hybrydowej pompy ciepła Immergas, która łączy zalety kondensacyjnego kotła gazowego oraz pompy ciepła w jednym urządzeniu.
Aby najlepiej dobrać pompę ciepła, warto skorzystać z pomocy wykwalifikowanego doradcy. W razie wątpliwości warto pytać specjalistów o wskazówki. Mogą oni dostarczyć cennych informacji, a przy poradach uwzględniać czynniki, które z pozoru wydają się nieistotne.
