Unia Europejska działa w celu osiągnięcia neutralności klimatycznej, m.in. poprzez zachęty do wymiany systemów ogrzewania w domach. Od kilku lat rośnie popularność pomp ciepła, które pełnią ważną rolę w planach UE. Również państwo polskie dostrzega ich rolę, oferując szerokie możliwości uzyskania dotacji na ich montaż.
Powody zmiany sposobów ogrzewania
Obecne plany Europejskiego Zielonego Ładu zakładają, że do 2030 roku 40% energii w UE będzie pochodzić z OZE. Państwa UE odchodzą i będą odchodzić od paliw kopalnych, zastępując je niskoemisyjnymi źródłami energii i ciepła. Szczególne wyzwanie stoi przed Polską, która bazuje na spalaniu paliw stałych. W 2018 roku używało ich 45,4% do ogrzewania gospodarstw domowych.
Nieefektywne piece i spalanie węgla czy drewna generują problem ze smogiem, który ma fatalny wpływ na stan zdrowia Polaków – zanieczyszczenie powietrza odpowiada za 150 zgonów na 100 tys. osób. Żeby rozwiązać problemy z wysokoemisyjną produkcją energii oraz poprawić jakość powietrza, Unia Europejska zaproponowała m.in. elektryfikację bezpośrednią, czyli wykorzystanie odnawialnych źródeł energii oraz ciepła z otoczenia.
Sprawia to, że rosnąć będzie popularność pomp ciepła różnego typu. Komisja Europejska wymienia je jako ważny element dekarbonizacji oraz wskazuje, że są one przyszłością ogrzewania domów. Potwierdzają to dane z rynku – w 2026 roku wartość rynku ma wynieść 15 miliardów dolarów, a w 2021 w Europie sprzedano ponad 2 miliony sztuk pomp.
Montaż pompy ciepła wiąże się ze sporym wydatkiem – w zależności od powierzchni budynku oraz rodzaju wybranego urządzenia może się ona wahać od 25 do 50 tysięcy zł. Jest to jednak jednorazowy koszt, który prędko się zwraca, gdyż pompy można łączyć np. z dachową instalacją fotowoltaiczną, co sprawia, że ich użytkowanie jest bardzo tanie. Polski rząd realizuje politykę klimatyczną m.in. poprzez program dofinansowań do montażu ekologicznych źródeł energii i ciepła.
– mówi Kamil Rdzanek, ekspert Immergas.
“Moje ciepło”- najważniejsze kwestie
Jednym z programów jest uruchomione na początku 2022 roku „Moje Ciepło”, który wspomaga ogrzewnictwo indywidualne oraz energetykę prosumencką i kładzie największy nacisk na montaż pomp ciepła. Skierowano go do osób fizycznych, tj. właścicieli lub współwłaścicieli nowych domów jednorodzinnych. Ma on wspierać instalację pomp poprzez dopłaty udzielane przez NFOŚiGW.
Należy podkreślić fakt skierowania programu do właścicieli nowych budynków. Muszą one spełniać określone wymogi techniczne. Zgodnie z Warunkami Technicznymi 2021 wskaźnik rocznego użycia energii nieodnawialnej (używanej do ogrzania, oświetlenia i przygotowania ciepłej wody użytkowej domu) w nowopowstałych budynkach nie powinien przekraczać 70 kWh/(m2/rok). W warunkach zapisano, że w pierwszym roku działania programu wymóg Ep wyniesie max. 63 kWh/(m2/rok), a w kolejnych latach zostanie zmniejszony do 55 kWh/(m2/rok).
Również wybrane urządzenie musi być nowe (tj. wyprodukowane do dwóch lat przed montażem), a beneficjent musi je eksploatować przez co najmniej 5 lat od dnia wpływu dotacji na rachunek bankowy. Co ważne, jeśli w domu znajduje się piec na paliwo stałe, dofinansowanie nie zostanie przyznane – wyjątek uczyniono tylko dla kominków służących do celów rekreacyjnych.
Wsparcie finansowe będzie wynosić do 30%(w wersji standardowej) i do 45% kosztów kwalifikowanych (dla posiadaczy Karty Dużej Rodziny). W ich skład wchodzą koszty nabycia i montażu nowej pompy ciepła oraz opracowania dokumentacji. Wysokość dotacji zależy od rodzaju urządzenia – dla powietrznych pomp ciepła będzie to max. 7 tys. zł, zaś dla gruntowych kwota max. 21 tys. zł. Na kwotę dofinansowania nie ma wpływu dochód wnioskodawcy.
Różnica w wysokościach wynika z niezbędnego nakładu prac instalacyjnych – pompy powietrzne są prostsze i szybsze w montażu. W ich wypadu warto zdecydować się na urządzenie o jak najwyższej klasie efektywności energetycznej (najlepiej A+++ dla 35°C i A++ dla 55°C) oraz możliwości pracy w temperaturach zewnętrznych wynoszących do -25°C, co zapewni wieloletnie użytkowanie. Jednym z produktów spełniających te wymogi jest pompa ciepła powietrze-woda typu split Magis PRO V2 firmy Immergas. Można ją także łączyć z instalacją fotowoltaiczną.
Pierwsze wnioski można będzie składać na przełomie I i II kwartału 2022 roku, a program realizowany będzie do 2027. Będą się do niego kwalifikować urządzenia zakupione pomiędzy 1 stycznia 2021 a 31 grudnia 2026 roku. Osoby, które zamontowały pompę ciepła przed złożeniem wniosku, mogą liczyć na refundację poniesionych kosztów.
“Czyste powietrze”- o czym należy pamiętać
Uzyskanie dofinansowania do montażu pompy ciepła jest możliwe także przez program „Czyste Powietrze”. Działa on od 2018 roku i ma na celu wymianę nieekologicznych kotłów na paliwa stałe na czyste źródła ciepła. Cieszy się on dużym zainteresowaniem ze strony Polaków – od jego startu złożono już 408 tysięcy wniosków na łączną kwotę prawie 7 miliardów zł. Na początku 2022 roku w warunkach zaszły zmiany, spośród których najważniejszą jest niemożliwość uzyskania dotacji na zakup kotła węglowego.
Wysokość dofinansowania w programie „Czyste Powietrze” zależy od rocznego dochodu beneficjentów.
- W pierwszej kategorii znajdują się osoby, których dochód w ciągu roku nie przekracza 100 000 zł – mogą oni otrzymać do 30 tys. zł dofinansowania.
- W kategorii drugiej kryterium jest wysokość miesięcznego dochodu na osobę – 1564 zł w gospodarstwie wieloosobowym i 2189 zł w jednoosobowym. W wypadku tej grupy dotacja może wynieść 37 tys. zł.
- W 2022 roku dodano trzecią kategorię – tutaj również głównym kryterium jest miesięczny dochód na osobę w gospodarstwie. Nie może on przekroczyć 900 zł w wieloosobowych i 1260 zł w jednoosobowych, a wnioskodawcy mogą liczyć na wsparcie max. 90% kosztów kwalifikowanych, max. 69 tys. zł.
Bez względu na przynależność do kategorii, dofinansowanie można uzyskać na demontaż starego systemu ogrzewania i zakup oraz montaż powietrznej lub gruntowej pompy ciepła do ogrzewania albo przygotowania ciepłej wody użytkowej. Co ważne, wysokość dotacji zależy od inwestycji w instalację fotowoltaiczną – ci, którzy się na nią zdecydują,mogą liczyć na wyższą kwotę dofinansowania.
– mówi Kamil Rdzanek, ekspert Immergas
Wybierając urządzenie, warto myśleć długofalowo i rozważyć wszystkie czynniki. Ponieważ ma ono nam służyć przez wiele lat, warto od razu zdecydować się na produkt z wyższej półki, który będzie spełniać najsurowsze wymogi techniczne. Warto też rozważyć instalację systemu hybrydowego, który pozwoli na ekonomiczne ogrzewanie domu, umożliwiając zmianę stosowanego paliwa w zależności od jego cen czy warunków zewnętrznych. Jednym z tego typu produktów jest hybrydowa pompa ciepła MAGIS COMBO 6 V2. W ramach programu powstała też „Zielona lista programu Czyste Powietrze”, w której znaleźć można wszystkie urządzenia dopuszczone do użytku w jego ramach.
Przyjmowanie wniosków w ramach „Czystego Powietrza” odbywać się będzie do 30 czerwca 2027 roku. Można je składać w formie elektronicznej, ale konieczne jest również złożenie ich w formie papierowej do właściwego dla wnioskodawcy WFOŚiGW. Formularze dostępne są do pobrania na stronach internetowych WFOŚiGW oraz serwisie gov.pl.
Ulga termomodernizacyjna – jak stosować?
Montaż pompy ciepła można także odliczyć od podatku. Od 1 stycznia 2019 roku obowiązuje ulga termomodernizacyjna, która obejmuje termomodernizację budynków jednorodzinnych. Odliczenia można dokonać w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono wydatki np. na wymianę pieca na paliwo stałe na instalację pompy ciepła. Dotyczy ona wyłącznie wybudowanych budynków i można z niej korzystać przez maksymalnie 6 lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek.
Mogą z niej korzystać podatnicy rozliczający się według zasad ogólnych, opodatkowani podatkiem liniowym oraz płacący ryczałt od przychodów ewidencjonowanych pod warunkiem, że są właścicielami lub współwłaścicielami jednorodzinnych budynków mieszkalnych i ponieśli wydatki na ich termomodernizację. Maksymalna wysokość odliczenia na jednego podatnika wynosi 53 tys. złotych, co oznacza, że współmałżonkowie mogą odliczyć maksymalnie 106 tys. złotych.
Żeby otrzymać ulgę, należy oprócz tego spełnić kilka warunków. Po pierwsze, konieczne jest rozpoczęcie termomodernizacji własnego domu. Po drugie, do odliczenia wliczane są tylko towary, produkty lub usługi zgodne z wykazem, który znaleźć można w Rozporządzeniu Ministra Inwestycji i Rozwoju w sprawie określenia wykazu rodzajów materiałów budowlanych, urządzeń i usług związanych z realizacją przedsięwzięć termomodernizacyjnych. Inwestycja musi zakończyć się w ciągu trzech lat, a wydatki należy odliczać na bieżąco w deklaracjach PIT.
Możliwość korzystania z dofinansowań oraz ulg podatkowych, a także zachęty ze strony instytucji rządowych i międzynarodowych sprawiają, że montaż pompy ciepła to inwestycja warta rozważenia. Są one jednymi z najbardziej ekologicznych sposobów ogrzewania, co potwierdzają dane i plany Unii Europejskiej. Dodatkowo, choć początkowe koszty mogą być wysokie, ich użytkowanie jest bardzo tanie i nie przekracza 4 tys. zł rocznie w wypadku czteroosobowej rodziny. Wybierając pompę ciepła, warto zdecydować się na rozwiązania najwyższej klasy, co zapewni bezpieczeństwo energetyczne domu na wiele lat.
